زردچوبه نوعی ادویه است که به مدت هزاران سال از آن هم به عنوان ادویه و هم برای مصارف درمانی استفاده شده است. ریشه زردچوبه خاصیت ضد التهابی دارد و سرشار از آنتی اکسیدان است. معمولا مصرف زردچوبه در دوران بارداری، اگر به مقدار کم و در غذا باشد بی خطر است؛ با این حال، به زنان باردار توصیه می‌شود که از مصرف مکمل زردچوبه خودداری کنند و این ادویه را در دوز دارویی استفاده نکنند.
در این مقاله در مورد فواید و مضرات مصرف زردچوبه در دوران بارداری صحبت خواهیم کرد، همراه با یکدیگر بررسی میکنیم که در دوران بارداری میتوانید چه مقدار از این ادویه را مصرف کنید و توضیح می‌دهیم که چگونه زردچوبه را در وعده‌های غذایی، نوشیدنی‌ها و میان وعده‌های خود جای دهید.
زردچوبه چیست؟
زردچوبه یک ادویه پرکاربرد است که از ریشه گیاه زردچوبه (گیاه کورکوما لونگا) به دست می‌آید. این ادویه حاوی یک ماده شیمیایی به نام کورکومین است که خاصیت ضد التهابی دارد.
زردچوبه طعم تلخ و گرمی دارد و از آن برای طعم دهی و رنگ پودر کاری، خردل، کره و برخی از انواع پنیر استفاده می‌شود. به دلیل این که کورکومین و سایر مواد شیمیایی موجود در زردچوبه خاصیت ضد التهابی دارند، این ادویه اغلب برای درمان بیماری‌هایی که باعث درد و التهاب می‌شوند به کار می‌رود.
بسیاری از افراد از زردچوبه برای کنترل درد و التهاب ناشی از آرتروز استفاده می‌کنند. همچنین این ادویه برای درمان تب یونجه، افسردگی، کلسترول بالا و انواعی از بیماری‌های کبد و خارش مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما سند علمی خاصی وجود ندارد که این کاربردهای زردچوبه را تایید کند.
کورکومین چیست؟
کورکومین یکی از ترکیبات موجود در زردچوبه است. کورکومین به عنوان یک ماده فعال در ترکیبات زردچوبه، دلیل رنگ زرد این ادویه معروف است. این ماده خواص بسیاری برای سلامتی دارد و از ۴,۰۰۰ سال پیش به عنوان دارو از آن استفاده شده است.
در طول چند دهه اخیر، داروسازی مدرن در مورد خواص زردچوبه در مورد سلامتی تحقیقات بسیاری انجام داده است. کورکومین در مرکز این تحقیقات قرار داشته است و مشخص شده است که بسیاری از فواید زردچوبه به دلیل وجود این ماده است.
در سال ۱۹۴۹ خاصیت ضد باکتریایی این ماده شناسایی شد و تحقیقات بعدی نشان دادند که این ماده دارای خاصیت آنتی اکسیدان و تعدادی دیگر از فواید نیز می‌باشد.
ارزش غذایی زردچوبه
در جدول زیر، خلاصه‌ای از ارزش غذایی زردچوبه را قرار می‌دهیم:
| ترکیبات | مقدار موجود در ۱ قاشق چایخوری زردچوبه |
| پروتئین | ۰.۱۷ g |
| چربی | ۰.۲۲ g |
| کربوهیدرات | ۱.۴۳ g |
| انرژی | ۷.۷۹ g |
| قند | ۰.۰۷ g |
| فیبر | ۰.۴۶ g |
| کلسیم | ۴.۰۳ mg |
| آهن | ۰.۹۱ mg |
| منیزیم | ۴.۲۵ mg |
| فسفر | ۵.۹ mg |
| پتاسیم | ۵۵.۵۵ mg |
| سدیم | ۰.۸۴ mg |
| زینک | ۰.۱ mg |
| ویتامین E | ۰.۰۷ mg |
| ویتامین C | ۰.۵۷ mg |
| نیاسین | ۰.۱۱ mg |
| ویتامین B6 | ۰.۰۴ mg |
| فولات | ۰.۸۶ mg |
| ویتامین K | ۰.۲۹ mcg |
آیا مصرف زردچوبه در دوران بارداری خطرناک است؟
مصرف زردچوبه در دوران بارداری موضوع بحث برانگیزی به شمار می‌رود. برخی از افراد عقیده دارند که مصرف زردچوبه در این دوران بسیار مفید است، اما برخی دیگر از کارشناسان نیز می‌گویند که مصرف این ادویه در دوران بارداری، به خصوص در مقادیر بالا به عنوان مکمل خطرناک است. پس با این حال، باید چه کار کنیم؟
قطعا شما می‌خواهید هر کاری که در توان شماست را انجام دهید تا خود و نوزاد خود را سلامت نگه دارید. بنابراین توصیه میکنیم که به توصیه بسیاری از متخصصان گوش دهید: از مصرف مقادیر زیاد و دارویی مکمل زردچوبه و کورکومین در دوران بارداری خودداری کنید. همچنین در دوران بارداری از خوردن مداوم غذاها، نوشیدنی‌ها و چای‌هایی که زردچوبه زیادی در آن‌ها به کار رفته است خودداری نمایید.
البته نیازی نیست که در دوران بارداری مصرف زردچوبه را به کل قطع کنید. بلکه میتوانید هر از گاهی غذای حاوی این ادویه که دوست دارید را بخورید. بنابراین مصرف زردچوبه زمانی که به عنوان ادویه داخل غذا به کار رفته باشد، در دوران بارداری بی خطر و مجاز است.
در نهایت پیشنهاد میکنیم که با متخصص زنان و زایمان خود در مورد مصرف زردچوبه در دوران بارداری مشورت کنید و طبق نظر او که بر اساس شرایط خاص شما ارائه می‌شود، عمل نمایید.
فواید مصرف زردچوبه در دوران بارداری
بدن شما در دوران بارداری دچار تغییرات بسیاری می‌شود. برخی از این تغییرات، مانند برآمدگی شکم شما مشکلی ندارند؛ اما برخی از آن‌ها مانند سوزش معده ناراحت کننده هستند.
در ادامه چند مورد از فواید زردچوبه را برای شما توضیح خواهیم داد:
تسکین سوزش معده بارداری
در صورتی که شما در دوران بارداری خود سوزش معده را تجربه می‌کنید، به احتمال زیاد دنبال هر چیزی می‌گردید که درد شما را آرام کند.
سال‌هاست که زردچوبه در طب سنتی برای درمان سوزش معده و سایر مشکلات گوارشی به کار رفته است.
با وجود این که تحقیقات انسانی در مورد تاثیر زردچوبه در بهبود سوزش معده وجود ندارد، اما یک تحقیق در سال ۲۰۱۰ نشان می‌دهد که التهاب و استرس اکسیداتیو باعث رفلاکس معده به مری بارداری می‌شوند.
با توجه به این که زردچوبه دارای خاصیت ضد التهابی است، احتمال این وجود دارد که این ادویه بتواند سوزش معده در بارداری را درمان کند؛ اما تحقیقات بیش‌تری در زمینه ایمنی و میزان تاثیر این ادویه در دوران بارداری مورد نیاز است.
درمان خونریزی لثه
شما دندان‌های خود را دو بار در روز مسواک می‌زنید و به خوبی نخ دندان می‌کشید. اما در دوران بارداری لثه‌های شما ناگهان شروع به خونریزی می‌کنند. دلیل این موضوع، تغییر هورمون پروژسترون در بارداری است.
هورمون پروژسترون که بین ماه‌های دوم و هشتم بارداری در بدن مادر باردار افزایش پیدا میکند، باعث ژنژیویت یا التهاب لثه در بارداری می‌شود.
ژنژیویت بارداری نوعی التهاب لثه است. با این حساب، آیا شستن دهان با زردچوبه می‌تواند این حالت را متوقف کند؟
پاسخ به این سوال این است که بله، شستن دهان با محلول زردچوبه به اندازه دهان شویه ضد باکتری در پیشگیری از پلاک دندان و ژنژیویت بارداری موثر است.
البته تحقیقات موجود در این زمینه بر روی زنان باردار انجام نشده است. بنابراین توصیه میکنیم پیش از استفاده از این روش با پزشک و دندانپزشک خود مشورت نمایید.
پیشگیری از پره اکلامپسی
پره اکلامپسی یک بیماری است که فقط در دوران بارداری و معمولا بعد از هفته ۲۰ بارداری اتفاق می‌افتد. افراد مبتلا به پره اکلامپسی فشار خون بسیار بالایی دارند و ممکن است در ادرار آن‌ها مقدار زیادی پروتئین وجود داشته باشد. این بیماری همچنین می‌تواند باعث اختلال در عملکرد برخی از ارگان‌های بدن از جمله کلیه، کبد و ریه‌ها شود.
پره اکلامپسی تنها ۸ درصد از زنان باردار را تحت تاثیر قرار می‌دهد و بیش‌تر افراد مبتلا به این بیماری نوزادان سالمی به دنیا می‌آورند و کاملا بهبود می‌یابند.
اما باید در مورد این بیماری شفاف باشیم. چرا که این بیماری می‌تواند بسیار خطرناک باشد، باعث معلولیت مادر و نوزاد شود و در صورتی که بلافاصله درمان نشود، منجر به مرگ گردد. دلیل بروز این بیماری کاملا مشخص نیست، اما تصور می‌شود که التهاب نقش پررنگی در این بیماری ایفا کند.
یک مطالعه آزمایشگاهی که در آن پلاسمای زنان مبتلا به پره اکلامپسی با زنان باردار سالم مقایسه شد، نشان می‌دهد که کورکومین، ماده اصلی موجود در زردچوبه، می‌تواند باعث کاهش التهاب در زنان باردار شود و به پیشگیری از پره اکلامپسی کمک کند.
این نتایج بسیار مثبت هستند، اما تحقیقات بیش‌تری مورد نیاز است که با قطعیت بتوانیم بگوییم مصرف زردچوبه در دوران بارداری، به پیشگیری از پره اکلامپسی کمک میکند.
کمک به رشد مغز جنین
تحقیقات نشان می‌دهند که میزان التهاب بدن شما در دوران بارداری، می‌تواند بر مغز جنین و رشد عصبی او تاثیر بگذارد.
در مادرانی که در دوران بارداری التهاب بالایی دارند، نوزاد در خطر اختلالات رشد عصبی از جمله اختلال اوتیسم و اختلال کمبود توجه و بیش فعالی قرار دارد. براساس تحقیقات انجام شده در این زمینه در سال ۲۰۱۸، میان التهاب بارداری در بدن مادر و عملکرد حافظه کودک در سن دو سالگی ارتباطاتی وجود دارد.
بنابراین می‌توانیم نتیجه بگیرید که مصرف زردچوبه در بارداری می‌تواند التهاب دوران بارداری را کاهش دهد و بنابراین، قدرت مغز نوزاد را بیش‌تر کند. البته هنوز از نظر علمی اثبات نشده است که خاصیت ضد التهابی زردچوبه می‌تواند بر رشد و تکامل مغز جنین تاثیر بگذارد یا خیر.
فواید کورکومین موجود در زردچوبه چیست؟
تحقیقات انجام شده بر روی انسان‌ها (نه زنان باردار) نشان می‌دهد که زردچوبه یا کورکومین می‌تواند سیستم تولید مثل زنان را به چند شکل تغییر دهد.
در یکی از این تحقیقات، کورکومین با کاهش استرادیول (استروژن) توانست تکثیر سلول‌های آندومتر ناشی از اندومتریوز را کم کند.
در یک تحقیق دیگر بر روی حیوانات، کورکومین موجود در زردچوبه توانست کیست‌های تخمدان را کاهش دهد و باعث بهبود سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) شود.
کورکومین همچنین به عنوان یکی از درمان‌های سرطان سینه مورد مطالعه قرار گرفته است و نتایج امیدوار کننده‌ای را نشان داده است.
مضرات مصرف زردچوبه در دوران بارداری
تحقیقاتی در مورد مضرات مصرف زردچوبه در دوران بارداری وجود ندارد. دلیل این موضوع این است که تحقیقات پزشکی بر روی انسان در این زمینه از نظر اخلاقی درست نیست.
در یک تحقیق که در سال ۲۰۰۷ بر روی حیوانات انجام شد، تنها تاثیر قابل توجه مصرف زردچوبه در بارداری این بود که فرزند متولد شده از مادری که زردچوبه مصرف کرده بود، کمی وزن کم‌تری داشت.
اما متخصصان مصرف زردچوبه را در مقدار بالا به عنوان مکمل به هیچ عنوان توصیه نمی‌کنند و بسیاری احتمال این را می‌دهند که مصرف مقدار زیادی از این ادویه خطراتی داشته باشد.
با این که کورکومین برای زنانی که باردار نیستند، به خصوص زنانی که مبتلا به اندومتریوز، سندرم تخمدان پلی کیستیک و یا سرطان سینه می‌باشند مفید است، اما هرگونه تغییر هورمونی و تغییر در عملکرد سلولی رحم در دوران بارداری می‌تواند در دوران بارداری خطرناک باشد. علم به سادگی هنوز عوارض مصرف بیش از حد زردچوبه در دوران بارداری را کشف نکرده است.
ارتباط زردچوبه و ناباروری
یک تحقیق علمی که در سال ۲۰۲۱ انجام شد، کشف کرد که ضخامت آندومتر در دو زن که مکمل‌های کورکومین را مصرف می‌کردند، کاهش پیدا کرده بود و این باعث شده بود که در فرآیند انتقال رویان (جنین) مشکل ایجاد شود.
بنابراین در صورتی که قصد دارید با استفاده از روش لقاح آزمایشگاهی یا IVF باردار شوید، در مورد مصرف مکمل‌های حاوی زردچوبه با پزشک خود مشورت کنید.
جایگزین‌های بی خطر زردچوبه در بارداری
شما میتوانید به جای مصرف مقدار زیاد زردچوبه در دوران بارداری، در حد اعتدال از ادویه‌های زیر استفاده کنید. بهتر است این ادویه‌ها را در غذا و نوشیدنی خود به کار ببرید و آن‌ها را به صورت مکمل و در مقدار دارویی استفاده نکنید.
مکمل‌ها معمولا دارای دوز فشرده شده بسیار زیادی از یک ادویه هستند که به احتمال زیاد در دوران بارداری خطرناک است. پیش از مصرف هرگونه مکمل گیاهی در دوران بارداری، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
- پودر کاری
- پودر زنجبیل
- دانه زیره سبز
- دانه خردل زرد
نحوه مصرف زردچوبه در بارداری
همانطور که گفته شد، شما میتوانید مقدار کمی از زردچوبه را به غذا و یا نوشیدنی‌های خود اضافه کنید. شما میتوانید از زردچوبه در خوراکی‌های زیر استفاده کنید:
- کمی زردچوبه را بر روی سوپ، غذا، تخم مرغ، غلات و یا سبزیجات پخته شده بپاشید.
- این ادویه را در آب میوه یا اسموتی خود بریزید.
- یک قاشق چایخوری زردچوبه را با آب جوش ترکیب کنید و به دلخواه خود به آن لیمو ترش یا عسل اضافه کنید.
- زردچوبه را همراه با سایر ادویه‌ها و یا مواد دلخواه خود به شیر گرم اضافه کنید.
آیا مصرف زردچوبه در بارداری باعث سقط جنین می‌شود؟
مدرک علمی خاصی برای ارتباط بین سقط جنین و مصرف زردچوبه در دوران بارداری وجود ندارد. اما بر اساس شواهد موجود، متخصصان توصیه می‌کنند که محض اطمینان، از مصرف مکمل‌های زردچوبه به صورت قرص و کپسول و شربت خودداری کنید تا خطری متوجه شما و نوزاد شما نباشد.
مقدار مجاز مصرف زردچوبه در دوران بارداری
به طور کلی، مصرف زردچوبه در بارداری به عنوان ادویه‌ای که دارای آنتی اکسیدان است و برای سلامتی مفید می‌باشد، در مقدار کم بی خطر و ایمن است.
مقدار مجاز مصرف زردچوبه در دوران بارداری ۱ و نیم قاشق چایخوری در روز می‌باشد. این مقدار حداکثر فواید این ادویه را به بدن شما می‌رساند و عوارضی را در شما ایجاد نمی‌کند.
با این حال، تحقیقات بیش‌تری نیاز است که مقدار مناسب مکمل زردچوبه را برای زنان باردار تعیین کنیم و عوارض جانبی مصرف بیش از حد آن را مشخص نماییم.
با مشورت با پزشک و دقت شما، میتوانید در دوران بارداری از این ادویه محبوب در رژیم غذایی دوران بارداری خود استفاده کنید.
سوالات متداول
در صورتی که حداکثر ۱ قاشق چایخوری زردچوبه را با آب داغ ترکیب کنید و مصرف این ادویه را در حد اعتدال نگه دارید، این چای خطرناک نیست. اما توصیه میکنیم که محض اطمینان این چای را در دوران بارداری میل نکنید.
استفاده از این صابون در دوران بارداری برای زنان، به خصوص زنانی که پوست حساسی دارند توصیه نمی‌شود. چرا که ممکن است باعث تشدید خشکی پوست در بارداری و حساسیت شود.
شما میتوانید در دوران بارداری یک قاشق چایخوری زردچوبه را با شیر گرم، کمی عسل و فلفل سیاه، دارچین و هل ترکیب کنید تا رنگ شیر طلایی شود. فقط لازم است دقت داشته باشید که بیش از حد زردچوبه اضافه نکنید. این ترکیب در صورت استفاده در حد اعتدال، یبوست را درمان میکند و برای گلو درد و دردهای عضلانی مفید است.