برفک واژن که به‌عنوان عفونت مخمری واژن یا کاندیدیاز ولوواژینال نیز شناخته می‌شود، عفونت واژن و یا فرج با میکروب مخمری به نام کاندیدا است. علائم برفک می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و در برخی موارد شما را با عوارض مختلفی مواجه کند. با توجه به شایع بودن این بیماری در بین زنان، بهتر است با علت ابتلا به برفک ناحیه واژن، علائم، نحوه تشخیص و گزینه‌های درمانی آن آشنا باشید. همچنین دانستن نکات خودمراقبتی دربرابر این بیماری نیز به شما در رفع علائم و کاهش روند بهبود آن کمک می‌کند. به همین منظور در این مطلب به بررسی تمام آن چیزی که باید از برفک ناحیه واژن بدانید، می‌پردازیم.
برفک واژن چیست؟
برفک در ناحیه واژن به دلیل رشد بیش از حد قارچی به نام کاندیدا ایجاد می‌شود. همان‌طور که می‌دانید در بیرون و درون بدن ما، میکروب‌های زیادی زندگی می‌کنند که برخی از آنها برای سلامت بدن مفید و ضروری هستند. به‌عنوان مثال باکتری‌ها و میکروب‌های مفید روده به هضم بهتر و آسان‌تر غذا کمک می‌کنند. این میکروب‌ها هیچ آسیب یا علائم خطرناک و ناراحت کننده‌ای به همراه ندارند، مگر اینکه بیش از حد رشد کنند. کاندیدا نیز یکی از همین میکروب‌ها محسوب می‌شود که در اثر رشد بیش از حد، شما را با مشکلات مختلفی مواجه خواهند کرد. در این میان واژن ازجمله اعضایی است که به دلیل مرطوب، گرم و بدون اکسیژن بودن، بهترین و مناسب‌ترین شرایط را برای رشد این قارچ‌ها فراهم کرده و در نتیجه باعث ایجاد این بیماری می‌شوند.
علائم برفک واژن
در بررسی علائم برفک ناحیه واژن ابتدا باید به این نکته توجه داشته باشید که این علائم ممکن است از جزیی تا شدید متفاوت و متغیر باشد. این در حالی است که علائم جزیی برفک خود به خود برطرف می‌شوند. اما علائم شدیدتر، کاملا تحریک کننده و آزاردهنده هستند و نیاز به اقدامات درمانی دارند. برخی از رایج‌ترین علائم برفک واژن عبارت است از:
خارش
خارش خفیف یا آزاردهنده در قسمت چین‌های پوستی خارج از واژن (فرج) یکی از شایع‌ترین علائم برفک است. همچنین ممکن است با ابتلا به این بیماری، در داخل واژن نیز احساس خارش داشته باشید.
درد
یکی دیگر از علائم هشداردهنده برفک ناحیه واژن، درد است. البته باید بدانید که این درد با خارش شدید همراه است. همچنین احساس درد حین دفع ادرار یا برقراری رابطه جنسی نیز از علائم این بیماری محسوب می‌شود.
ترشحات واژن
در کنار علائم ذکر شده، ممکن است ترشحات واژن را نیز تجربه کنید. ترشحات برفک معمولا سفید مایل به کرم و کاملا غلیظ هستند. همچنین در بیشتر موارد این نوع ترشحات بوی بد یا خاصی ندارند.
سایر علائم برفک واژن
برخی از علائم برفک ناحیه واژن وجود دارد که نشان دهنده یک مورد ابتلا شدید به این بیماری است، ازجمله:
- قرمزی (اریتم) در اطراف واژن و فرج، که ممکن است تا لابیا ماژور و پرینه نیز گسترش یابد.
- تورم واژن
- آثار خراش روی فرج
- بثورات پوستی نزدیک به واژن
علت برفک واژن
همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، برفک واژن توسط نوعی مخمر و در نتیجه رشد بیش از حد باکتری‌های سالم که در داخل یا اطراف واژن شما زندگی می‌کنند، ایجاد می‌شود. اما علت اصلی رشد بیش از اندازه این باکتری‌ها و درنتیجه ابتلا به بیماری برفک ناحیه واژن چیست؟ چندین عامل اصلی وجود دارد که می‌تواند باعث رشد بیشتر باکتری‌های سالم ناحیه واژن شود که عبارتند از:
- مصرف آنتی بیوتیک
- باردار بودن
- ابتلا به دیابت(که به خوبی کنترل نشده است)
- داشتن سیستم ایمنی ضعیف
همچنین در صورت طی کردن برخی مراحل درمانی که بدن و سیستم ایمنی شما را ضعیف کرده است مانند شیمی درمانی و یا مصرف داروهای نقص ایمنی انسانی (HIV)، بدن شما مستعد شرایطی است که باعث رشد بیش از حد باکتری‌های سالم شود.
برفک واژن چقدر طول می کشد؟
یکی از رایج‌ترین سوالات درباره برفک ناحیه واژن این است که این بیماری چقدر طول می‌کشد؟ پاسخ به این سوال با توجه به نوع و شدت برفک متفاوت است. به این شکل که اگر به عفونت خفیف برفک مبتلا شوید، در عرض چند روز بهبود می‌یابید و ممکن است به هیچ اقدام درمانی نیاز نداشته باشید. اما دوران بهبود برفک شدیدتر می‌تواند چند هفته طول بکشد. در این شرایط، باید ظرف یک یا دو هفته پس از شروع درمان، تمام علائم این بیماری از بین برود. اگر از درمان برفک پس از گذشت دو هفته نتیجه‌ای نگرفتید، حتما باید این موضوع را با پزشک متخصص درمیان بگذارید.
تشخیص برفک واژن
تشخیص برفک ناحیه واژن اغلب بر اساس علائم و نشانه‌های معمول است. پیش‌تر به برخی از مهم‌ترین و رایج‌ترین این علائم پرداختیم. در این شرایط پزشک درمان‌های لازم را تجویز خواهد کرد اما اگر برفک با درمان بهبود نیابد و همچنین علائم شما بیش از حد شدید و آزاردهنده باشد، پزشک برای تشخیص برفک ناحیه واژن، انجام برخی از آزمایشات را به شما پیشنهاد خواهد کرد، مانند:
تست میزان pH
این تست درواقع آزمایشی برای سنجش میزان اسیدی واژن است. سطح اسیدیته نشان می‌دهد که ترشحات واژن شما ناشی از برفک است یا به دلیل واژینوز باکتریایی رخ داده است. در این آزمایش، یک نوار تست در واژن شما قرار داده می‌شود و سپس تغییر رنگ مشخص می‌کند که آیا به برفک مبتلا هستید یا خیر. سطح pH 4.5 یا کمتر نشان دهنده برفک است.
تست سواب
سواب یک چوب است که در انتهای آن یک قسمت پنبه‌ای قرار دارد. با این وسیله، نمونه‌ای از ترشحات واژن شما گرفته شده و در آزمایشگاه آنالیز می‌شود. این بررسی‌ها نشان می‌دهد که آیا به برفک ناحیه واژن مبتلا هستید و یا عفونت دیگری دارید.
آزمایشات مربوط به عفونت ها
در بررسی و تشخیص برفک ناحیه واژن ممکن است پزشک انجام برخی آزمایش‌ها که عفونت‌های واژن را ارزیابی می‌کند، تجویز کرده تا بتواند بهترین و مناسب‌ترین درمان را برای شما انجام دهد. برخی از رایج‌ترین این آزمایش‌ها شامل موارد زیر است:
- آزمایشات ادرار: ممکن است ادرار شما از نظر میزان قند و همچنین عدم ابتلا به دیابت بررسی شود. چراکه یکی از مواردی که احتمال ابتلا به برفک را افزایش می‌دهد، بیماری دیابت است.
- آزمایشات خون: برای دوره‌های شدید یا مکرر برفک ناحیه واژن، ممکن است به شما آزمایش خون پیشنهاد شود تا هر چیزی که می‌تواند شما را در برابر این بیماری آسیب پذیرتر کند، ارزیابی شود. این آزمایش در بیشتر موارد شامل بررسی دیابت و آزمایش HIV است.
درمان برفک واژن
برای درمان برفک ناحیه واژن روش‌های درمانی مختلفی وجود دارد. برخی گزینه‌های درمانی مانند کرم‌ها و پمادهایی است که به‌طور مستقیم به واژن و یا فرج اعمال می‌شوند. برخی دیگر نیز شامل داروهایی است که باید به صورت خوراکی و در دوز مشخص شده توسط پزشک مصرف شوند. پزشک شما ممکن است یکی از این درمان‌ها را برای برطرف کردن برفک ناحیه واژن تجویز کند:
درمان موضعی
این نوع درمان شامل پماد‌ها و کرم‌هایی هستند که باید با کمک ابزاری به نام اپلیکاتور وارد واژن کنید. این کرم‌ها حاوی داروهای ضد مخمر ازجمله کرم حاوی کلوتریمازول، اکونازول، میکونازول یا فنتیکونازول هستند. یک دوز زیاد از این داروها که وارد واژن می‌شوند اغلب برای رفع برفک کافی است. همچنین ممکن است دوزهای کمتری برای چند روز برای شما تجویز شود.
در صورت تشخیص پزشک، باید مقداری کرم ضد برفک را به مدت چند روز روی پوست اطراف واژن (فرج) بمالید، به خصوص اگر خارش داشته باشید. در موارد خفیف‌تر یا برای دختران زیر ۱۶ سال، کرم مخصوص پوست اطراف واژن ممکن است تمام آن چیزی باشد که به‌عنوان درمان درنظر گرفته می‌شود.
قرص های خوراکی
در روش درمانی دیگر برای رفع برفک ناحیه واژن، باید قرص‌های خوراکی را مصرف کنید. به‌طور کلی دو قرص برای درمان برفک وجود دارد:
- فلوکونازول که به‌طور معمول به صورت تک دوز تجویز می‌شود.
- ایتراکونازول که به صورت دو دوز در طول یک روز مصرف می‌شود.
اگر دوران بارداری را سپری می‌کنید یا در دوران شیردهی هستید، این داروها را مصرف نکنید. همچنین ممکن است نیاز باشد مقداری کرم ضد مخمر را به مدت چند روز روی پوست اطراف واژن بمالید، به خصوص اگر از خارش رنج میبرید. گزینه‌های درمانی ترکیبی برفک ناحیه واژن شامل مصرف قرص و کرم موضعی به صورت همزمان است. در صورت عفونت شدید قارچی واژن، ممکن است دوز مجدد قرص پس از سه روز پیشنهاد شود.
نکته قابل توجه این است که قرص‌ها و درمان‌های موضعی برای درمان برفک واژن، به یک اندازه موثر هستند. برای اکثر بیماران، مصرف قرص‌ها گزینه درمانی راحت‌تری محسوب می‌شود، اما ممکن است هزینه بیشتری نسبت به درمان‌های موضعی برای شما به همراه داشته باشد.
چگونه از خودم در برابر برفک واژن مراقبت کنم؟
یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین دغدغه افرادی که به برفک ناحیه واژن مبتلا می‌شوند این است که با چه روش‌هایی از خودم در برابر این بیماری و کاهش علائم آزاردهنده آن مراقبت و محافظت کنم؟ دانستن پاسخ این سوال بسیار مهم است، زیرا رعایت نکات مراقبتی از ابتلا به این بیماری جلوگیری کرده و همچنین روند بهبود و درمان شما را کاهش می‌دهد. بنابراین این نکات را به خوبی رعایت کرده و از خودتان در برابر این بیماری محافظت کنید:
- از صابون یا محصولات شوینده معطر برای شستشوی اطراف ناحیه تناسلی استفاده نکنید. به جای آن بهتر است از آب، شوینده و کرم مرطوب کننده بدون عطر استفاده کنید. اگر مطمئن نیستید که چه محصولاتی برای شما مناسب‌تر است می‌توانید از پزشک خود یا داروساز راهنمایی بگیرید.
- دوش واژن (شستشوی واژن با آب یا مایع شوینده) می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد. سایر محصولات معطر مانند دئودورانت‌های زنانه، پودر لباسشویی و نرم کننده پارچه(که برای شستن لباس استفاده می‌کنید) ممکن است تحریک ناحیه آسیب دیده را افزایش دهد. بنابراین توصیه می‌شود از مصرف آنها اجتناب شود.
- از مصرف ژله‌ها و کرم‌های اسپرم کش خودداری کنید، زیرا می‌توانند خطر ابتلا به برفک را افزایش دهند.
- در مدت زمانی که برفک دارید، لباس‌های گشاد و لباس زیر نخی بپوشید تا به کاهش هر گونه تحریکی کمک کنید.
- مصرف برخی ضدعفونی کننده‌ها طبیعی مانند روغن درخت چای یا سیر، می‌توانند به درمان برفک ناحیه واژن کمک کنند.
سخن پایانی
این بیماری ازجمله بیماری‌های زنان محسوب می‌شود که در اثر رشد بیش از حد باکتری‌های سالم بروز پیدا می‌کند. برخی از رایج‌ترین علائم برفک ناحیه واژن شامل خارش، درد، ترشحات واژن و… است که بهتر است برای بررسی وضعیت سلامت واژن خود با آنها آشنا باشید. برای تشخیص برفک پزشک ابتدا معاینات فیزیکی انجام می‌دهد اما ممکن است شما را برای انجام برخی آزمایش‌ها و تست‌ها برای تجویز بهترین و مناسب‌ترین درمان، ارجاع دهد. درمان این بیماری نیز به دو روش مصرف داروهای خوراکی و یا کرم‌های موضعی انجام می‌شود. با توجه به رایج بودن این بیماری، در این مطلب به بررسی تمام آن چیزی که باید از برفک ناحیه واژن بدانید، پرداختیم.