در صورت سرماخوردگی کودک چه کار کنیم؟

نوزاد شما با گرفتگی بینی و دماغ پر از خواب بیدار شده است. او بداخلاق و ناراحت است. غذا دادن به او سخت بوده است؛ زیرا کودک احساس سیری و پری می‌کند. چرت زدن و خوابیدن نیز برای او آسان نبوده است. شما مدام از خود می‌پرسید که چه کاری می‌توانید برای آرام کردن کودک خود انجام دهید و کمی هم احساس نگرانی می‌کنید. آیا سرماخوردگی نوزاد طبیعی است؟ در چه مرحله‌ای باید با پزشک خود تماس بگیرید؟ اگر سرمای او بدتر شود چه؟

خیالتان راحت باشد؛ نوزادان همیشه سرما می‌خورند. بنابراین کودک شما قطعا طبیعی است. در بیش‌تر موارد شما فقط باید اجازه دهید سرماخوردگی جریان خود را طی کند. اما چندین رویکرد نیز وجود دارند که می‌توانید برای راحت نگه داشتن نوزاد خود انجام دهید.

نگرانی‌های شما نیز عادی هستند. همه ما والدین، نگران نوزادان خود هستیم؛ به خصوص زمانی که فرزند ما بیمار می‌شود. با این که در برخی از موارد سرماخوردگی برای نوزاد نگران کننده است، اما بیش‌تر نوزادان به سرعت خوب می‌شوند و قبل از این که متوجه شوید به حالت عادی و معمول خود باز می‌گردند.

دلایل رایج سرماخوردگی نوزاد چیست؟

نوزادان گاهی اوقات دچار گرفتگی بینی می‌شوند؛ اما این گرفتگی معمولاً خفیف است و به بیماری خاصی مرتبط نیست. اما زمانی که در مورد سرماخوردگی نوزاد با آبریزش و گرفتگی بینی صحبت می‌کنیم، به احتمال زیاد نوزاد به ویروس مبتلا شده است. با این که ما می‌خواهیم هرچه در توان داریم را برای پیشگیری از ابتلای نوزاد به ویروس انجام دهیم، ولی با این حال سرماخوردگی نوزاد باز هم اتفاق می‌افتد. نوزاد شما ممکن است ویروس سرماخوردگی را از موارد زیر بگیرد: 

• شخصی بیمار در نزدیکی نوزاد سرفه یا عطسه کند.
• فردی که بیمار است نوزاد را ببوسد (بنابراین بهتر است به افراد دیگر بگویید که نوزاد شما را نبوسند)
• هر گونه تماس مستقیم بین فردی که سرما خورده است و نوزاد شما
• تماس نوزاد شما با سطوح یا اسباب بازی‌های آلوده به ویروس سرماخوردگی

علائم و نشانه‌های سرماخوردگی نوزاد

گاهی اوقات تشخیص چند عطسه یا گرفتگی خفیف بینی از یک ویروس واقعی دشوار است. علائم سرماخوردگی ممکن است در نوزادان مختلف متفاوت باشد و همچنین بسته به ویروسی که نوزاد به آن مبتلا شده است تفاوت داشته باشد. در صورتی که علائم زیر را در نوزاد خود مشاهده می‌کنید، می‌توانید بفهمید که احتمالاً نوزاد شما دچار سرماخوردگی شده است:

• نوزاد شما آبریزش بینی دارد. مخاط او ممکن است ابتدا شفاف باشد، سپس با پیشرفت سرماخوردگی غلیظ تر شود.
• نوزاد به طور مکرر عطسه می‌کند.
• او تب خفیف دارد (۳۸.۳ تا ۳۸.۸ درجه سانتی گراد در سرماخوردگی شایع است)
• نوزاد کاهش اشتها را تجربه می‌کند.
• آب دهان او بیش‌تر می‌ریزد.
• ممکن است به دلیل گرفتگی بینی و گلو درد در خوردن و خوابیدن مشکل داشته باشد.
• سرفه می‌کند.
• نوزاد بیش از حد معمول بداخلاق است.

آیا سرماخوردگی در نوزادان شایع است؟

بیش از ۱۰۰ نوع سرماخوردگی وجود دارد و کودک شما در یک یا دو سال اول زندگی خود در معرض چندین نوع از آن قرار خواهد گرفت. در واقع از آنجایی که نوزادان دارای سیستم ایمنی نابالغ هستند و قبلاً در معرض ویروس‌های زیادی قرار نگرفته‌اند، نسبت به کودکان بزرگ‌تر یا بزرگسالان بیش‌تر به سرماخوردگی مبتلا می‌شوند. کارشناسان تخمین می زنند که نوزادان ممکن است تا دو سالگی ۸ تا ۱۰ بار سرما بخورند.

علائم هشدار دهنده سرماخوردگی

یک مورد وجود دارد که در آن لازم است به هر قیمتی شده با پزشک خود در مورد سرماخوردگی نوزاد خود تماس بگیرید و آن این است که کودک شما کم‌تر از سه ماه داشته باشد. اگرچه بسیاری از نوزادان سه ماهه و کوچک‌تر با وجود ابتلا به سرماخوردگی دچار مشکل نمی‌شوند، اما برای برخی از نوزادان سرماخوردگی می‌تواند موضوع جدی‌تری باشد؛ به خصوص اگر به ویروس یا عفونتی مانند RSV، برونشیولیت، خروسک، پنومونی(ذات الریه) یا آنفولانزا مبتلا شوند.

اگر نوزاد تازه متولد شده شما علائم سرماخوردگی از خود نشان می‌دهد، لازم است فوراً با پزشک خود تماس بگیرید. پزشک به شما اطلاع می‌دهد که آیا مراجعه به مطب ضروری است یا خیر و چه اقدامات احتیاطی دیگری باید انجام دهید. برای اکثر نوزادان بزرگ‌تر اگر علائم نوزاد خفیف است و به طور کلی راحت است، مطمئناً می‌توانید برای مشاوره با پزشک خود تماس بگیرید؛ اما معمولاً نیازی به بردن نوزاد به مطب دکتر نیست.

با این حال، اگر کودک شما هر یک از علائم هشدار دهنده زیر را از خود نشان می‌دهد، مراجعه به پزشک ضروری است: 

• کودک شما در نفس کشیدن تقلا می‌کند: سوراخ‌های بینی نوزاد با هر بار نفس کشیدن تکان می‌خورد، پوست استخوان ترقوه او هنگام دم فرو می‌رود یا قفسه سینه او منقبض می‌شود و در حین تنفس جمع می‌شود.
• لب‌ها یا ناخن‌های کودک شما آبی می‌شود.
• کودک شما بسیار بی حال یا به طور غیر معمولی بدحال است.
• کودک شما گوش درد دارد.
• سرفه کودک شما بیش از یک هفته طول کشیده است. 
• آبریزش بینی کودک شما بیش از ۱۰-۱۴ روز طول کشیده است.
• دمای بدن کودک شما بیش از ۳۸.۸ درجه است.
• به نظر می رسد کودک شما به جای بهبودی، بیمار تر می‌شود.
• کودک شما مایعات نمی‌نوشد یا غذا نمی‌خورد و نشانه‌هایی از کم‌ آبی بدن را نشان می‌دهد (مثلاً پوشک خیس کم‌تر دارد).

غریزه پدر و مادری به شما می‌گوید که چیزی در سلامتی نوزاد شما با مشکل روبرو شده است.

برای درمان سرماخوردگی نوزاد چه کار کنیم؟

اگرچه ممکن است آرزو داشته باشید که بتوانید تمام علائم بیماری نوزاد خود را از بین ببرید، اما وقتی فرزند شما دچار سرماخوردگی می‌شود، فقط باید آن علائم آن را کنترل کنید. داروهای سرماخوردگی و سرفه بدون نسخه برای نوزاد بی‌ خطر نیستند و آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان عفونت‌های باکتریایی و نه ویروس‌های سرماخوردگی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

خوشبختانه اذیت کننده‌ترین بخش سرماخوردگی، یعنی گرفتگی و آبریزش بینی و تب خفیف معمولاً فقط چند روز طول می‌کشد. سرفه کودک شما ممکن است یک هفته دیگر یا بیش‌تر به طول بیانجامد و آبریزش بینی او نیز ممکن است برای مدتی ادامه داشته باشد. 

با تمام آنچه که گفته شد، کارهای ساده‌ای وجود دارند که می‌توانید برای کاهش علائم سرماخوردگی نوزاد انجام دهید یا حداقل علائم بیماری کودک را کمی راحت‌تر کنید. در ادامه مواردی که پیشنهاد می‌کنیم برای کنترل سرماخوردگی خود انجام دهید را برای شما قرار می‌دهیم:

• قطره‌های بینی سالین را با سرنگ به بینی نوزاد خود بریزید تا مجرای بینی فرزند شما پاک شود.
• استفاده از بخور آب سرد مجرای بینی کودک شما را مرطوب نگه می‌دارد، باعث می‌شود که مخاط بینی نوزاد نازک بماند و تنفس را برای او آسان تر می‌کند.
• اگر نوزاد شما سرفه می‌کند یا شدت گرفتگی بینی او زیاد است، بردن او به حمام به مدت حدود ۱۵ دقیقه و باز کردن آب داغ تا زمانی که حمام پر از بخار شود، می‌تواند مفید باشد.
• حمام گرم نیز می‌تواند گرفتگی بینی کودک را بهتر کند. زمانی که کودک شما در حمام است، کنار او بمانید.
• خوردن عسل برای نوزادان زیر یک سال خطرناک است؛ زیرا خطر خفگی را برای او به همراه دارد. اما یک قاشق عسل برای نوزادان بالای یک سال می‌تواند به بهتر شدن سرفه او کمک کند.
• استامینوفن یا ایبوپروفن می‌تواند به هر گونه تب یا علائم گلو درد کودک کمک کند. توصیه می‌شود که برای دوز مناسبی که باید به کودک خود بدهید، با پزشک خود مشورت کنید. مصرف ایبوپروفن برای نوزادان زیر شش ماه توصیه نمی‌شود و همچنین هرگز نباید آسپرین به نوزاد داده شود.
• کودک خود را به خوبی هیدراته و با آب کافی نگه دارید و به او فرصت زیادی برای استراحت بدهید.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

همانطور که قبلاً گفته شد، در صورتی که نوزاد شما کمتر از سه ماه سن داشته باشد و علائم سرماخوردگی را از خود نشان می‌دهد، لازم است فوراً با پزشک خود تماس بگیرید. پزشک به احتمال زیاد به شما توصیه می‌کند که کودک خود را برای معاینه به مطب او ببرید.

هر نوزاد بزرگ‌تری که علائم مشکلات تنفسی (از جمله خس خس سینه یا انقباض قفسه سینه) از خود نشان می‌دهد، باید به مطب پزشک برده شود. سرماخوردگی معمولا فقط باعث ایجاد تب با درجه پایین زیر ۳۸.۸ درجه می‌شود؛ بنابراین اگر کودک شما تب بالاتری همراه با سرماخوردگی دارد، بهتر است با پزشک تماس بگیرید یا به مطب پزشک مراجعه کنید. نوزادانی که در اثر سرماخوردگی دچار کم آبی بدن یا بی حالی شدید می‌شوند، باید در اسرع وقت توسط پزشک ویزیت شوند.

پیش از مراجعه به پزشک چه کار کنیم؟

اگر لازم است به پزشک اطفال یا پزشک اطفال کودک خود مراجعه کنید، در ادامه اطلاعاتی را برای شما قرار می‌دهیم که به شما کمک می‌کند تا برای ویزیت کودک خود آماده شوید.

چه کاری می‌توانید انجام دهید؟

فهرستی از موارد زیر تهیه کنید:

• علائمی که در کودک خود مشاهده کرده‌اید، از جمله علائمی که ممکن است به دلیلی که برای آن به پزشک مراجعه کرده‌اید، نامرتبط به نظر برسند.
• اطلاعات شخصی مهم کودک مانند این که آیا کودک شما به مهد کودک می‌رود یا در غیر این صورت در نزدیکی فردی مبتلا به سرماخوردگی قرار گرفته است یا خیر. تعداد دفعات سرماخوردگی نوزاد، مدت زمانی که سرماخوردگی نوزاد طول کشیده است و این که آیا کودک شما در معرض دود سیگار قرار گرفته است را برای پزشک توضیح دهید. یادداشت برداری در تقویم روزانه بعد از این که متوجه می‌شوید کودکتان سرما خورده است، ممکن است کمک کند.
• تمام داروها، ویتامین‌ها یا مکمل‌هایی که کودک شما مصرف می‌کند، از جمله دوزهای مصرفی آن‌ها.

سوالاتی که باید از پزشک خود بپرسید

برای سرماخوردگی، برخی از سوالاتی که باید از پزشک بپرسید شامل موارد زیر می‌باشند:

• چه چیزی احتمالاً باعث علائم نوزاد من شده است؟
• آیا دلایل احتمالی دیگری وجود دارد؟
• چه آزمایشاتی لازم است؟
• بهترین اقدام چیست؟
• کودک من اختلال سلامت دیگری دارد. چگونه می توانم آن‌ها را با یکدیگر کنترل کنم؟
• آیا محدودیت‌هایی وجود دارد که باید رعایت کنیم؟
• آیا داروهای بدون نسخه‌ای وجود دارد که برای فرزند من در این سن خطرناک باشند؟

از پرسیدن سوالات دیگری که دارید امتناع نکنید.

پزشک در مطب چه سوالاتی می‌پرسد؟

پزشک اطفال شما احتمالاً از شما سوالاتی از جمله موارد زیر را می‌پرسد:

• علائم کودک شما از چه زمانی شروع شده است؟
• آیا علائم بیماری پیوسته بوده یا موقت؟
• شدت علائم چقدر است؟
• به نظر می‌رسد چه چیزی باعث بهتر شدن حال نوزاد می‌شود؟
• به نظر می‌رسد چه چیزی حال او را بدتر می‌کند؟
• آیا گرفتگی بینی باعث شده است که کودک شما کم‌تر بخورد یا بنوشد؟
• آیا کودک شما مثل همیشه پوشک خیس دارد؟
• آیا نوزاد شما دچار تب شده است؟ اگر بله، چقدر بالاست؟
• آیا واکسیناسیون فرزند شما انجام شده است؟
• آیا فرزند شما اخیرا آنتی بیوتیک مصرف کرده است؟

پزشک شما بر اساس پاسخ‌های شما و علائم و نیازهای کودک شما سوالات بیشتری می‌پرسد. آماده سازی و پیش بینی سوالات پزشک به شما کمک می‌کند از زمان خود با پزشک بهترین استفاده را ببرید.

پزشک برای درمان سرماخوردگی نوزاد چه کار می‌کند؟

پس از آوردن نوزاد به مطب پزشک، پزشک موارد زیر را انجام می‌دهد:

• علائم حیاتی کودک شما را بررسی می‌کند، به تنفس او گوش می‌دهد، گوش و گلوی او را بررسی می‌کند و در مورد علائم کودک و روند بیماری از شما سوال می‌پرسد.
• اگر پزشک شما مشکوک باشد که کودک شما مبتلا به ویروسی جدی‌تر از سرماخوردگی معمولی شده است، ممکن است برای شناسایی ویروس یا عفونتی که کودک شما را بیمار کرده آزمایش کشت بینی یا گلو را تجویز کند.
• اگر چه این مورد نادر است، اما اگر کودک شما به شدت بیمار باشد (برای مثال، اگر به شدت دچار کم آبی باشد یا مشکلات تنفسی داشته باشد) ممکن است پزشک بستری شدن در بیمارستان را توصیه کند.
• بسته به تشخیص، پزشک ممکن است داروهایی مانند آنتی‌بیوتیک‌ برای عفونت‌های باکتریایی یا درمان‌های تنفسی (برونکودیلاتور یا گشادکننده‌های برونش و استروئیدها) را برای خس‌خس سینه کودک توصیه کند.
• پزشک شما همچنین ممکن است داروهای دیگری را برای کاهش تب تجویز کند. همیشه در مورد این که کدام دارو برای کودک شما مناسب است و همچنین دوز مناسب آن با پزشک خود مشورت کنید.

اگر نوزاد من هنوز سرفه می‌کند، چه کار کنم؟

معمولاً نوزادان برای مدتی، حتی پس از کاهش علائم سرماخوردگی، سرفه‌های طولانی مدت دارند. سرفه کودک ممکن است یک هفته و گاهی بیش‌تر طول بکشد. تا زمانی که سرفه نوزاد شما را آزار نمی‌دهد یا مشکل تنفسی برای او ایجاد نمی‌کند، لازم نیست نگران باشید.

با این حال، اگر بیش از یک هفته گذشته است و سرفه بهتر نشد، لازم است با پزشک خود تماس بگیرید تا نوزاد شما معاینه شود.