بارداری به مراقبت‌های خاصی نیاز دارد. یکی از این مراقبت‌ها مصرف داروهایی است که پزشک آن‌ها را برای شما تجویز خواهد کرد. اگر به‌تازگی باردار شده‌اید، احتمالاً حداقل برای یک‌بار نام آمپول روگام را شنیده‌اید. خوب اگر شما هم به دنبال اطلاعاتی در مورد این آمپول هستید که اصلاً چه چیزی است و در چه مواردی استفاده می‌شود، پیشنهاد می‌دهیم که ادامه مطالب را از دست نداده و با ما همراه باشید.
آمپول روگام چیست؟
مطالب را با این موضوع شروع می‌کنیم که اصلاً این آمپول روگام چه چیزی است. خوب باید بگوییم که این آمپول استریلی بوده و از پلاسمای انسان تهیه می‌شود. در بعضی از موارد شاهد این هستیم که برای حفاظت بیشتر از جنین، مادر مجبور است که آمپول روگام را تزریق کند.
در ادامه بیشتر توضیح می‌دهیم که اصلاً چه مادرانی و به چه دلایلی باید این آمپول را تزریق کنند. در اینجا قصد داریم به این مورد ساده اشاره کنیم که خون مادر و جنین در رحم امکان مخلوط شدن را دارند. به همین دلیل در بعضی از موارد برای جلوگیری از تحریک خون مادر و جنین مجبور به اقداماتی هستیم. آمپول روگام از بروز این مشکل جلوگیری می‌کند و نیازی نیست که بابت تحریک شدن خون نگرانی داشته باشید.
مثبت و منفی بودن خون و تزریق آمپول روگام
هنگامی‌که گروه‌های خونی کشف شدند، تصور بر این بود که ما ۴ گروه خونی داریم. همه ما گروه‌های خونی را مشناسیم و نیازی به تکرار آن‌ها نیست. بعد از مدتی و با تحقیقات و پژوهش‌های بیشتر این حقیقت هم آشکار شد که پروتئین دیگری که بعد از آن را RH نامگذاری کردند هم وجود دارد.
این پروتئین در ۸۵% از افراد وجود دارد و در ۱۵% مابقی وجود ندارد. به همین دلیل دانشمندان تصمیم گرفتند که با توجه به وجود یا عدم وجود این پروتئین، گروه‌های خونی را به مثبت و منفی تقسیم کنند. مثلاً اگر شما گروه خونی A را داشته و پروتئین RH هم دارید، گروه خونی شما A+ می‌شود.
حالا در هنگام بارداری جنین در رحم مادر قرار می‌گیرد. اگر جنین گروه خونی منفی و مادر گروه خونی مثبت داشته باشد، درنهایت شاهد چه چیزی هستیم؟ اینجاست که تزریق آمپول روگام اهمیت پیدا می‌کند. البته در ادامه بیشتر در مورد کاربردهای آمپول روگام و موارد تزریق آن توضیح می‌دهیم. در اینجا قصد داشتیم شما را با مفهوم RH بیشتر آشنا کنیم.
ناسازگاری RH به چه معنی است؟
بارداری سختی‌های خاص خودش را دارید که بعضی از این سختی‌ها اصلاً به چشم نمی‌آیند. مثلاً معمولاً هیچ مادری به این موضوع فکر نمی‌کند که ممکن است، RH خونش ناسازگاری داشته باشد. احتمالاً الآن این سؤال برایتان پیش آمده که اصلاً ناسازگاری RH به چه معنی است. خوب در این قسمت این موضوع را شرح خواهیم داد.
تصور کنید که شما دارای RH مثبت باشید. حالا اگر همسر شما (پدر جنین) هم RH مثبت داشته باشد، خوب دیگر جای هیچ‌گونه نگرانی نیست و البته شاهد هیچ‌گونه ناسازگاری RH هم نخواهیم بود. حالا مشکل از آنجایی به وجود می‌آید که یکی از والدین RH مثبت و دیگری منفی دارد.
مثلاً ممکن است که شما RH منفی داشته باشید و همسرتان دارای RH مثبت باشد. حالا کودک شما RH دارد یا منفی است؟ خوب باید بگوییم که RH جنین متناسب با والدین مشخص می‌شود. مثلاً اگر والدین هر دو مثبت باشند، او هم مثبت خواهد شد. درصورتی‌که والدین هر دو RH منفی داشته باشند، جنین هم دارای RH منفی خواهد بود.
حالا اگر والدین RH متفاوت داشته باشند، شاهد ناسازگاری RH خواهیم بود. در چنین حالتی احتمال ۵۰% RH خون جنین شبیه مادرش است و احتمال ۵۰% هم وجود دارد که شبیه پدرش باشد. حالا اگر RH خون جنین شبیه پدرش بوده و با مادرش متفاوت باشد، شاهد ناسازگاری بیشتری خواهیم بود و احتمال مخلوط شدن خون‌ها و بروز مشکلات شدید وجود خواهد داشت.
بیشتر بخوانید: ناسازگاری خون مادر و جنین
چطور می‌توان به ناسازگاری RH پی برد؟
بعد از مطالب بالا حالا یک سؤال مهم وجود دارد، چطور می‌توانیم اصلاً به ناسازگاری RH بین مادر و جنین پی ببریم. خوب اگر هر دو والدین (پدر و مادر) یک نوع RH داشته باشند که جای نگرانی نیست و جنین هم همان RH را خواهد داشت. درصورتی‌که RH والدین متفاوت باشد، باید فکری برای تشخیص این ناسازگاری کنید.
در این حالت همان ابتدای بارداری از مادر تست گرفته می‌شود. بعداز مدتی برای اینکه به RH خون جنین پی ببرند، غربالگری انجام می‌شود. دقت داشته باشید که این غربالگری باید به‌صورت مستمر و همیشگی در بازه زمانی مشخص انجام شود.
در این تست غربالگری میزان آنتی بادی موجود در خون مادر اندازه‌گیری می‌شود. حالا هرچه این میزان آنتی بادی، بیشتر از حد طبیعی باشد، وضعیت نگران‌کننده خواهد بود. البته باید بگوییم که ما به‌عنوان پدر یا مادر جنین نیازی نیست که نگران موضوعی باشید.
امروزه شاهد پیشرفت‌های چشمگیری در عرصه پزشکی هستیم. چنین مشکلی با تزریق آمپول روگام به‌سادگی برطرف می‌شود. به‌خصوص مادران اصلاً نباید خود را نگران کنند. استرس و نگرانی برای جنین خطرات بیشتری را به همراه خواهد داشت.
ناسازگاری RH و تزریق آمپول روگام
در مطالب بالا ناسازگاری RH را به‌طور کامل توضیح دادیم. در اینجا لازم میدانیم که ارتباط بین این ناسازگاری RH و تزریق آمپول روگام را توضیح بدهیم. در مطالب بالا به این موضوع اشاره کردیم که در صورت بروز ناسازگاری RH در بدن مادر، شاهد آنتی بادی بیشتر از حد طبیعی هستیم. همین آنتی بادی است که سبب آسیب به جنین در رحم مادر خواهد شد.
حالا باید بگوییم که آمپول روگام ضد آنتی بادی است. یعنی درصورتی‌که این آمپول را تزریق کنید، آنتی بادی کمتری در بدن ساخته می‌شود و دیگر این موضوع برای جنین خطرناک نخواهد بود. دقت داشته باشید که این آمپول باید به‌صورت مستمر تزریق شود. البته آمپول روگام کاربردهای دیگری هم دارد و در موارد دیگری هم مورد استفاده قرار می‌گیرد که در ادامه این موضوع را به‌طور کامل شرح خواهیم داد.
موارد تزریق آمپول روگام
بعد از مطالب بالا حالا این سؤال مهم وجود دارد که در چه مواردی می‌توان آمپول روگام را تزریق کرد. در ابتدا باید بگوییم که تزریق این آمپول باید حتماً با تجویز پزشک انجام شود. شما به‌هیچ‌عنوان خودسرانه نمی‌توانید برای تزریق این آمپول اقدام کنید. درصورتی‌که برای بارداری اول خود این آمپول را تزریق کرده‌اید هم دلیلی نمی‌شود که برای بارداری دوم هم به آن نیاز داشته باشید.
در این قسمت چند مورد را نام می‌بریم که معمولاً در این شرایط آمپول روگام تجویز می‌شود. اطلاع از این موارد به شما این اجازه را نمی‌دهد که خودسرانه برای تزریق این آمپول اقدام کنید. به این موضوع توجه خاصی داشته باشید.
- ناسازگاری RH
در مطالب بالا اطلاعات کاملی را در مورد ناسازگاری RH بیان کردیم. توجه داشته باشید که در صورت چنین ناسازگاری در هفته‌های ۲۶ تا ۲۸ بارداری باید این آمپول را تزریق کنید. البته در بعضی از موارد شاهد این هستیم که خانم باردار با توجه به تشخیص پزشک باید قبل از هفته ۲۶ برای تزریق این آمپول اقدام کند.
به‌طورکلی باید بگوییم که در بین هفته‌های ۲۶ تا ۲۸ بارداری بیشترین احتمال برای مخلوط شدن خون مادر و جنین وجود دارد. ازآنجایی‌که این هفته در دوره سوم بارداری قرار دارد، باید بگوییم که تزریق این آمپول هم حساسیت بسیار زیادی خواهد داشت.
از دیگر مواردی که آمپول روگام تجویز و تزریق می‌شود، زمانی است که شما سقط جنین داشته‌اید. حالا مهم نیست که جنین خودبه‌خود و با توجه به عوامل ناخواسته سقط شده باشد، یا شما خودتان به عمد به دلایل درمانی یا شخصی این کار را انجام داده‌اید. بعد از سقط جنین احتمال مخلوط شدن خون همچنان وجود خواهد داشت. تزریق آمپول روگام از بروز خطرات احتمالی جلوگیری خواهد کرد.
- بعد از مداخلات پزشکی و تهاجمی
در بعضی از موارد هم می‌بینیم که RH خون مادر و پدر مشابه است اما باز هم آمپول روگام تجویز و تزریق می‌شود. در این حالت احتمالاً مداخلات پزشکی و تهاجمی انجام شده است. مثلاً اگر موقعیت قرارگیری جنین در رحم شما مناسب نباشد و پزشکان مجبور به چرخاندن جنین باشند، بعد از کار باید این آمپول را تزریق کنید.
اگر از مادر و جنین نمونه‌برداری صورت بگیرید، مثلاً نمونه‌برداری از مایع آمنیوتیک یا نمونه‌برداری از پرزهای جفتی جنین باز هم باید این آمپول تزریق شود. دقت داشته باشید که در این حالت تزریق این آمپول برای سلامت مادر و کودک اهمیت بسیار زیادی خواهد داشت.
- ضربه خوردن به شکم مادر
اگر تابه‌حال بارداری را تجربه نکرده‌اید، احتمالاً تصور می‌کنید که شما در طول بارداری قرار نیست هیچ کار خاصی را انجام بدهید، درصورتی‌که این‌طور نیست. مادر باردار باید کارهای روزمره خود را انجام بدهد. حالا در طول روز ممکن است که ضربه‌ای بر اثر تصادف، زمین خوردن مادر، افتادن از پله و… به شکم مادر وارد شود.
در این حالت هم احتمال مخلوط شدن خون مادر و جنین وجود خواهد داشت و همین موضوع هم دردسرساز می‌شود. به همین دلیل توصیه می‌کنیم که اگر در طول دوران بارداری شما ضربه‌ای به شکمتان وارد شد، حتماً به یک پزشک مراجعه و در صورت نیاز آمپول روگام را تزریق کنید.
- خونریزی مادر باردار
در بعضی از موارد هم شاهد این هستیم که مادر باردار دچار خونریزی می‌شود. مثلاً ممکن است که مادر بارداری خارج از رحم را تجربه کند. اگر جنین در شرایطی باشد که احتمال سقط آن وجود دارد، یا حتی اگر جفت سر راهی تشکیل شده باشد.
در بسیاری از این موارد برای جلوگیری از بروز خطرات احتمالی برای مادر و همچنین جنین آمپول روگام تجویز و تزریق می‌شود. البته باز هم باید بگوییم که خودتان نمی‌توانید این آمپول را خودسرانه تزریق کنید و پزشک باید آن را تجویز کند.
- بعد از زایمان
در بعضی از موارد هم می‌بینیم که بعد از زایمان آمپول روگام برای مادر تجویز می‌شود. در این حالت معمولاً شاهد این هستیم که بعد از تولد نوزاد، ناسازگاری RH خونش ثابت شده است. در چنین حالتی برای اینکه این ناسازگاری خون برای مادر خطراتی نداشته باشد، این آمپول تجویز و تزریق خواهد شد.
توجه داشته باشید که آمپول روگام در موارد دیگری هم متناسب با نظر و تجویز پزشک، تزریق خواهد شد. در بعضی از موارد شاهد این هستیم که هیچ‌کدام از شرایط بالا وجود ندارد اما پزشک متخصص به این نتیجه می‌رسد که برای سلامت مادر و جنین باید این آمپول تزریق شود. این موضوع به پزشک شما و تشخیص او بستگی خواهد داشت.
نحوه تزریق آمپول روگام
همان‌طور که در مطالب بالا به این موضوع اشاره کردیم، آمپول روگام ساختاری استریلی دارد. حالا یک سؤال مهم وجود دارد، نحوه تزریق این آمپول چطور است. خوب در ابتدا باید بگوییم که روگام را مانند دیگر آمپول‌های استریلی می‌توان به‌صورت وریدی تزریق کرد.
البته روگام را می‌توان به‌صورت عضلانی هم تزریق کرد. اینکه شما آمپول را به چه شکلی دریافت کنید هم موضوعی است که به پزشک شما بستگی خواهد داشت. او با توجه به بررسی شرایط شما به این نتیجه می‌رسد که کدام یک از این موارد بهتر است.
در حالت کلی و بدون در نظر گرفتن تشخیص پزشک، باید بگوییم که اگر آمپول روگام به‌صورت عضلانی تزریق شود، بهتر خواهد بود. حالا اگر پزشکتان خلاف این موضوع را تشخیص داده است، حتماً شما شرایط خاصی دارید که تزریق وریدی بهتر خواهد بود.
در مورد دوز مصرفی آمپول هم باید بگوییم که معمولاً به سن بارداری بستگی خواهد داشت. مثلاً اگر شما در هفته دهم بارداری خود هستید، معمولاً تزریق ۵۰ میکروگرم از روگام کفایت خواهید کرد. معمولاً اگر سن بارداری کمتر از ۱۳ هفته باشد، همین دوز ۵۰ میکروگرمی تجویز می‌شود.
لازم به ذکر است که آمپول روگام پودری است و برای تزریق باید ابتدا آن را با آب مقطر مخلوط کرده و سپس تزریق انجام شود. همین موضوع سبب می‌شود که تزریق این آمپول کار ساده‌ای نباشد. حتماً از یک آمپول‌زن متخصص و ماهر برای این کار کمک بگیرید.
عوارض ناشی از تزریق آمپول روگام
تزریق روگام هم مانند دیگر آمپول‌ها و داروها یکسری عوارض جانبی به همراه خواهد داشت. البته توجه داشته باشید که این عوارض زیاد نیستند و تزریق این آمپول اگر با تجویز پزشک متخصص باشد، ارزش تحمل این عوارض جانبی را خواهد داشت. در ادامه لیستی از این عوارض ارائه خواهیم داد.
- سر درد و گاهی سر گیجه از شایع‌ترین عوارض این آمپول هستند.
- در بعضی از موارد شاهد افت فشار خون و در بعضی دیگر شاهد افزایش فشار خون خواهیم بود.
- تب و لرز هم از دیگر عوارض تزریق روگام خواهد بود.
- گاهی مادر دچار تنگی نفس شده و به‌سختی می‌تواند نفس بکشد.
- حالت تهوع شدید و در بعضی از موارد استفراغ هم از دیگر عوارض تزریق روگام است.
- در بعضی از موارد میزان ادرار مادر به‌شدت کاهش پیدا می‌کند.
- در موارد نادر هم مادر در ادرار خود، خون می‌بیند. در این حالت پیشنهاد می‌کنیم که حتماً موضوع را با پزشکتان در میان بگذارید.
- گاهی مادر شاهد تغییر رنگ شدید در ادرار خودش خواهد بود.
- در بعضی از موارد هم احتمال بروز ناراحتی پوستی، مانند قرمز شدن، کهیر و… وجود خواهد داشت.
- گاهی مادر احساس می‌کند که وزنش سنگین شده و باید بگوییم که بدنش متورم شده است.
- بی‌اشتهایی و احساس خستگی بیش‌ازحد هم از دیگر عوارض تزریق آمپول روگام خواهد بود.
- گاهی مادر دچار درد عضلانی شدید یا درد در ناحیه کمر خواهد شد.
- رنگ‌پریدگی، خونریزی و حتی کبودی در بعضی از قسمت‌های بدن هم از دیگر عوارض این آمپول هستند.
توجه داشته باشید که پیشنهاد ما این است که بعد از تزریق آمپول روگام تاحد امکان استراحت کنید تا این عوارض شدت کمتری داشته باشند. در صورت بروز هرکدام از این عوارض باید بگوییم که مشکلی در انتظار شما نخواهد بود و این موارد کاملاً طبیعی هستند.
درصورتی‌که نگران هستید یا تصور می‌کنید که این عوارض بیشتر از حد طبیعی هستند یا مدت آن طولانی شده است، می‌توانید موضوع را با پزشک خودتان در میان گذاشته و در صورت تشخیص پزشک به یک کلینیک یا بیمارستان مراجعه کنید.
نتیجه‌گیری
در مطالب بالا سعی بر این داشتیم که اطلاعاتی کامل و جامع در مورد آمپول روگام ارائه بدهیم. در ابتدا به این موضوع اشاره کردیم که اصلاً آمپول روگام چه چیزی است. در ادامه اطلاعاتی در مورد RH خون و همچنین ناسازگاری RH خون مادر و جنین بیان کردیم.
همان‌طور که گفتیم ناسازگاری RH بین مادر و جنین گاهی می‌تواند خطراتی را برای مادر و جنین به دنبال داشته باشد. راه‌های تشخیص این ناسازگاری را بیان کردیم. در ادامه مطالب گفتیم روشی که برای کنترل این ناسازگاری انتخاب می‌شود، تزریق آمپول روگام است.
در ادامه مطالب به این موضوع اشاره کردیم که در چه مواردی می‌توان آمپول روگام را تزریق کرد. البته همان‌طور که در مطالب بالا گفتیم شما به‌هیچ‌عنوان به‌صورت خودسرانه نمی‌توانید برای تزریق این آمپول اقدام کنید و حتماً پزشک متخصص باید آن را برای شما تجویز کرده باشد.
در ادامه نحوه تزریق روگام را توضیح دادیم. همان‌طور که گفتیم این آمپول پودری است و باید با آن مقطر مخلوط شود. روگام را می‌توان به شکل عضلانی و وریدی تزریق کرد. تزریق عضلانی بهتر است اما باز هم پزشک شما باید نحوه تزریق را تشخیص دهد.
در ادامه هم لیستی از عوارض تزریق آمپول روگام بیان کردیم. همان‌طور که گفتیم این عوارض طبیعی هستند و جای هیچ‌گونه نگرانی وجود ندارد. استراحت کردن می‌تواند از شدت این عوارض بکاهد. اگر سؤال دیگری در مورد این موضوع دارید، آن را با ما در میان بگذارید تا در اسرع وقت به آن پاسخ دهیم.
بسیار جامع و روان. خیلی سپاس گزارم.